DOKUMENTY SZKOLNE NAUCZYCIELA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ  

Najważniejsze dokumenty szkolne w pracy nauczyciela klas 1-3 to oczywiście dokumenty "dydaktyczne", czyli podstawa programowa i program nauczania. 

Ale nie tylko, bowiem nauczyciel pełni kilka różnych ról w placówce oświatowej - jest także pracownikiem szkoły, członkiem rady pedagogicznej, wychowawcą i opiekunem.

Nadrzędne przepisy określające funkcjonowanie szkoły zawarte są w "Ustawie o systemie oświaty" i właściwych rozporządzeniach.

Szkoła jest mocno zbiurokratyzowana i aby dobrze wykonywać swoją pracę, a także nie narażać się na przykre konsekwencje służbowe lub prawne każdy nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej powinien poznać podstawowe dokumenty obowiązujące w szkole podstawowej.

Szkolnych dokumentów jest naprawdę mnóstwo: finansowe, organizacyjne, kadrowe, administracyjne, bhp i dokumenty przebiegu nauczania.

Poniżej wymieniam tylko te, które są, moim zdaniem najistotniejsze i te,  z którymi najczęściej styka się w pracy nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej.

DOKUMENTY SZKOLNE OBOWIĄZKOWE

Nauczyciel powinien poznać:

1. Statut szkoły

Jest to podstawowy dokument szkolny nadany przez organ prowadzący szkołę. 

Zawiera on podstawowe informacje o szkole, określa cele i zadania szkoły, sposób ich realizacji oraz reguluje organizację i funkcjonowanie danej placówki. 

Jest to najważniejszy dokument obowiązujący całą społeczność szkolną i powinien być łatwo dostępny dla uczniów, nauczycieli, rodziców i innych pracowników szkoły.

2. Podstawa programowa

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej - pierwszy etap edukacyjny, klasy I - III szkoły podstawowej - edukacja wczesnoszkolna stanowi akt prawny ogłoszony przez MEN.

Zawiera ona zadania szkoły w zakresie edukacji wczesnoszkolnej, cele kształcenia - wymagania ogólne edukacji wczesnoszkolnej opisane w odniesieniu do czterech obszarów rozwojowych dziecka: fizycznego, emocjonalnego, społecznego i poznawczego i obowiązkowe treści kształcenia - wymagania szczegółowe, opisane w formie efektów kształcenia, czyli osiągnięć ucznia przypisanych poszczególnym dyscyplinom naukowym tj. edukacja polonistyczna, matematyczna, społeczna, przyrodnicza, plastyczna, techniczna, informatyczna, muzyczna, fizyczna, językowa i etyka. 

Podstawa zawiera także komentarz dotyczący warunków i sposobów jej  realizacji przez nauczycieli na tym poziomie edukacji.

Obecnie obowiązuje podstawa programowa zawarta w rozporządzeniu MEN z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (...) Dz.U z 2017 r., poz. 356.

Jest to najważniejszy i nadrzędny w stosunku do pozostałych dokument szkolny.

Realizacja całej podstawy programowej dla klas 1-3 jest absolutnym obowiązkiem każdego nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej.

Powinien on dokładnie ją poznać zanim dokona wyboru programu nauczania.

Przydatny link: Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej - I etap edukacyjny klasy 1-3 - edukacja wczesnoszkolna.

3. Szkolny zestaw programów nauczania

Jest to spis wszystkich programów nauczania zatwierdzonych do użytku w danej szkole przez dyrektora. Dopuszczenie programów przez dyrektora jest jego autonomiczną decyzją.

Szkolny zestaw programów składa się z zestawów programów nauczania dla danego oddziału, ten zaś tworzą programy wybrane indywidualnie przez poszczególnych nauczycieli.

Dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za uwzględnienie w nim całości podstawy programowej.

Zwykle dyrektor szkoły podaje do wiadomości wszystkich nauczycieli "szkolny zestaw programów nauczania" w formie zarządzenia.

4. Ramowy plan nauczania 

Określa on tygodniowy wymiar godzin zajęć edukacyjnych dla odpowiednich etapów edukacyjnych.

Na pierwszym etapie kształcenia, w klasach 1-3 należy przeznaczyć w każdej klasie 20 godzin lekcyjnych tygodniowo na obowiązkowe zajęcia edukacyjne tj.: edukacja polonistyczna, matematyczna, przyrodnicza, plastyczna, techniczna, muzyczna, informatyczna, język nowożytny i wychowanie fizyczne. Na zajęcia wychowania fizycznego należy przeznaczyć po 3 godziny lekcyjne tygodniowo w każdej klasie. 

Na tym etapie kształcenie odbywa się w formie zajęć zintegrowanych, a podziału godzin na poszczególne zajęcia dokonuje nauczyciel.

5. Szkolny plan nauczania

Jest to tygodniowy plan lekcji ustalany przez dyrektora szkoły, nazywany potocznie podziałem godzin.

6. Wewnątrzkolny system oceniania 

Określa szczegółowe zasady i sposoby oceniania uczniów w danej szkole oraz sposoby informowania uczniów i ich rodziców o poziomie osiągnięć edukacyjnych. 

Zawiera szczegółowy opis wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania klasyfikacji śródrocznej i rocznej oraz kryteria ocen z zachowania.

Wewnątrzszkolny system oceniania musi być zgodny z podstawą programową.

Stanowi on integralną część statutu szkoły.

7. Szkolny program wychowawczo-profilaktyczny

Program ten zawiera całościowy opis zadań i działań wychowawczo-profilaktycznych podejmowanych przez nauczycieli wobec uczniów danej szkoły, służących wsparciu rozwojowemu i zapobieganiu zachowaniom problemowym.

8. Plan rozwoju szkoły

Plany (programy) rozwoju szkoły (roczny i pięcioletni) określają misję, i wizję, czyli kierunki rozwoju szkoły. 

Część planu rozwoju szkoły stanowi koncepcja pracy szkoły.

9. Regulamin rady pedagogicznej

Zadaniem rady pedagogicznej jest planowanie i analizowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej szkoły.

W skład rady pedagogicznej wchodzi dyrektor szkoły i wszyscy zatrudnieni w niej nauczyciele. Jej przewodniczącym jest dyrektor szkoły.

Regulamin określa kompetencje i sposoby funkcjonowania rady w danej szkole.

Do najistotniejszych kompetencji rady pedagogicznej należy zatwierdzanie planów pracy szkoły, podejmowanie uchwał w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów, w sprawie skreślenia z listy uczniów, w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych oraz ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli.

10. Plan mierzenia jakości pracy szkoły

Opis kryteriów, procedur i wskaźników i narzędzi wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły. Celem jest uzyskanie pełnej, obiektywnej i rzetelnej informacji o słabych i mocnych stronach działania szkoły.

11. Regulamin samorządu szkolnego

Jest to dokument regulujący zasady powoływania i funkcjonowania samorządu uczniowskiego, określający cele i sposoby jego działania oraz zasady współpracy z innymi organami szkoły.

12. Karta Nauczyciela

Ustawa z 1982 r., ktora reguluje prawa i obowiązki nauczyciela zatrudnionego w publicznej szkole podstawowej.

13. Księga uczniów

14. Księga protokołów rady pedagogicznej

15. Księga zarządzeń dyrektora szkoły

16. Plan nadzoru pedagogicznego

17. Procedury awansu zawodowego

18. Księga zastępstw

19. Księga dyżurów nauczycielskich

20. Regulamin rady szkoły

21. Regulamin rady rodziców

22. Regulamin świetlicy szkolnej

23. Regulamin biblioteki szkolnej

24. Regulamin sali gimnastycznej

25. Regulamin pracy nauczyciela

26. Rejestr wycieczek szkolnych

27. Instrukcja przeciwpożarowa

28. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (pracodawca organizuje szkolenia)

Nauczyciel może zostać poproszony przez dyrektora szkoły o przygotowanie lub współtworzenie dokumentów szkolnych.

DOKUMENTY NAUCZYCIELA

Nauczyciel powinien wybrać:

1. Program nauczania

Programy edukacji wczesnoszkolnej dla klas 1-3 tworzone sa na podstawie wytycznych zawartych w podstawie programowej i służą jej wdrażaniu podczas procesu dydaktycznego. 

Program nauczania  dla klas 1-3 jest to opis realizacji zadań edukacyjnych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu kształcenia w szkole podstawowej.

Zwykle programy zbudowane są z dwóch elementów - treści i celów kształcenia. 

Nauczyciel dokonuje wyboru gotowego programu nauczania sposród wielu proponowanych przez wydawnictwa lub tworzy własny -samodzielnie lub z zespołem nauczycieli. 

Program nauczania przygotowany przez nauczyciela lub zespół nauczycieli dopuszcza do użytku dyrektor szkoły na wniosek tegoż nauczyciela/nauczycieli i po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej w tej sprawie. Programy nauczania nie podlegają zatwierdzeniu przez MEN.

2. Rozkład materiału nauczania

Jest to plan dydaktyczny realizacji kolejnych tematów zajęć zintegrowanych wg programu nauczania w kolejności chronologicznej.

Nauczyciel jest odpowiedzialny za realizacje podstawy programowej a rozkład materiału pełni rolę pomocniczą w rozplanowaniu pracy w danej klasie, w danym roku szkolnym. 

Nauczyciel nie ma obowiązku realizowania wszystkich tematów zawartych w rozkładzie materiału.

Nauczyciel ma prawo modyfikować rozkład materiału w trakcie trwania roku szkolnego.

3. Szkolny zestaw podręczników

Nauczyciel powinien wybrać podręczniki dla swojej klasy na dany rok szkolny. Zostaną one włączone do szkolnego zestawu podręczników.

Jest to wykaz wszystkich podręczników (w tym podręczników dla klas 1-3)  czyli publikacji posiadających numer dopuszczenia MEN używanych w danej szkole w danym roku szkolnym.

Nauczyciel może zdecydować o realizacji programu nauczania z zastosowaniem podręczników lub bez nich.

DOKUMENTY SZKOLNE NAUCZYCIELA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

Nauczyciel powinien wypełnić:

1. Arkusze ocen

Arkusz ocen to najważniejszy dokument przebiegu nauczania danego ucznia od pierwszego do ostatniego dnia jego edukacji w szkole. 

Arkusze ocen uczniów zakłada zwykle wychowawca klasy pierwszej.

Przechowuje się je w szkole, oddzielnie dla każdej klasy i wraz ze spisem uczniów danej klasy przez cały okres kształcenia, aż do ukończenia przez nich szkoły podstawowej.

2. Dziennik lekcyjny

Jest to szkolny dokument przebiegu nauczania na poziomie danej klasy w formie książki formatu A4.

Zawiera listę uczniów danej klasy, ich dane osobowe, wydzielone rubryki na zapis tematów zajęć zintegrowanych i oceny.

Dziennik lekcyjny dla klas 1-3 szkoły podstawpwej posiada oznaczenie MEN I/2a.

Zakłada go i prowadzi nauczyciel - wychowawca klasy.

3. Dzienniki zajęć pozalekcyjnych

Jest to szkolny dokument przebiegu odpowiednich zajęć pozalekcyjnych tj. zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia świetlicowe, kółka zainteresowań itp.

Zawieraja program zajęć pozalekcyjnych - grupowy lub indywidualny program pracy z uczniem, listę uczniów - uczestników zajęć, tematy, liste obecności, zapis postępów i wniosków.

Dziennik zajęć pozalekcyjnych zakłada i wypełnia nauczyciel prowadzacy konkretne zajęcia.

4. Dzienniki nauczania indywidualnego

Nauczanie indywidualne organizuje się  dla uczniów, ktorych stan zdrowia uniemożliwia lub utrudnia uczęszczanie do szkoły. 

Nauczyciel prowadzi wtedy dziennik indywidualnego nauczania (odrębny dla każdego ucznia objetego tą formą nauczania).

5. Śródroczne oceny opisowe

Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej ma obowiązek przygotować śródroczną ocenę opisową podsumowującą osiągnięcia edukacyjne i zachowanie dla każdego ucznia.

Nie istnieje druk/wzór śródrocznej oceny opisowej MEN. Nauczyciel redaguje tę ocenę indywidualnie dla każdego ucznia (zgodnie z odpowiednimi zapisami zawartymi w statucie szkoły). 

6. Świadectwa szkolne uczniów

Jest to oficjalny dokument poświadczający ukończenie danej klasy.

Wzór świadectwa szkolnego dla uczniów klas I-III określa Rozporządzenie MEN z dnia 26 kwietnia 2018 w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. Druk nosi symbol MEN-I/1/1.

Świadectwa wypełnia się czytelnie, bez poprawek, pismem ręcznym lub w wersji elektronicznej.

Nauczyciel powinien przygotować:

1. Plan rozwoju zawodowego

Jest to niepowtarzalny dokument, który nauczyciel tworzy indywidualnie  na podstawie rozporządzenia MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Wierzę, że powyższa lista najważniejszych dokumentów szkolnych ułatwi wielu nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej, a zwłaszcza nauczycielom stażystom, rozpoczęcie nowego roku szkolnego.

Jeśli pominęłam tu jakiś ważny, Waszym zdaniem, szkolny dokument, napiszcie w komentarzu.

xx Bea

Więcej przydatnych tekstów:

• MIĘDZYNARODOWY PROJEKT EDUKACYJNY KREATYWNE PRACE PLASTYCZNE 2021/22
  
• TOP LISTA KSIĄŻEK DLA NAUCZYCIELA KLAS 1-3
  
• LISTA LEKTUR DLA KLAS 1-3 DLA NAUCZYCIELI
  

*Ten blog lubi kolory i lajki. Jak je dostaje to się dalej pisze.